CHUYÊN ĐỀ: RỐI LOẠN KINH NGUYỆT( PHẦN I)

Thứ ba - 16/05/2023 05:37

Rối loạn kinh nguyệt là bất thường kinh nguyệt về tuổi có kinh, chu kỳ kinh và lượng máu kinh. Tuy nhiên vẫn có trường hợp không có bất thường về lâm sàng nhưng lại là chu kỳ không bình thường về sinh lý: chu kỳ không phóng noãn, bệnh nhân đến khám vì lí do vô sinh.

ĐẠI CƯƠNG

Kinh nguyệt là xuất huyết âm đạo có chu kì, là dấu hiệu thể hiện hoạt động của buồng trứng và niêm mạc tử cung, phải bình thường về mặt cấu trúc giải phẫu, mô học và và sự tiếp nhận nội tiết
Tuổi có kinh: 13 – 16 tuổi / 11 – 13 tuổi
Tuổi mãn kinh: 45 - 50 tuổi
Chu kì kinh trung bình 24 - 35 ngày
Mỗi kì kéo dài: 3 - 7 ngày
Máu mất khoảng : 50 -100g / chu kì ∼ 30 - 40ml/ chu kì
Rối loạn kinh nguyệt là bất thường kinh nguyệt về tuổi có kinh, chu kỳ kinh và lượng máu kinh. Tuy nhiên vẫn có trường hợp không có bất thường về lâm sàng nhưng lại là chu kỳ không bình thường về sinh lý: chu kỳ không phóng noãn, bệnh nhân đến khám vì lí do vô sinh.

PHÂN BIỆT CÁC TRIỆU CHỨNG RỐI LOẠN KINH NGUYỆT

	Chu kỳ	Số ngày	Lượng máu	Nguyên nhân	Điều trị
Bình thường	24-35 ngày	3-7 ngày	33ml
Đa kinh	< 24 ngày			Giai đoạn nang noãn sớm trưởng thành	Dùng Estrogen nửa đầu chu kỳ, Progesteron ở nửa sau pha hoàng thể
Thưa kinh	> 35 ngày			Giai đoạn nang noãn kéo dài	Không điều trị
Cường kinh	Đều	> 7 ngày	Nhiều hơn bình thường	Thường do cường Estrogen
Rong kinh	Đều	> 7 ngày	> 80ml	Tổn thương /U xơ tử cung/ không rụng trứng
Rong huyết	Không đều	Không đều	Lượng ít/ vừa
Thiểu kinh		Ngắn, bình thường	Ít	Nội mạc tử cung kém	Định lượng Prolactin/ máu, TSH/ máu

VÒNG KINH KHÔNG PHÓNG NOÃN

Chu kỳ kinh không đều
Cơ chế ra máu kinh không cần sự hiện diện của Progesteron= không có hoàng thể, mà chỉ cần sự thay đổi nồng độ Estrogen giảm.
Thường xảy ra trong những chu kỳ đầu của dậy thì và thời kỳ tiền mãn kinh
Thường không thống kinh
Phát hiện bằng xét nghiệm, sinh thiết nội mạc tử cung, đo thân nhiệt buổi sáng

VÔ KINH

Kinh muộn: Quá tuổi dậy thì(16-18 tuổi) mà chưa có kinh
Vô kinh nguyên phát; sau vô kinh muộn vài năm
Vô kinh thứ phát: mất kinh > 3 tháng/ Tiền sử hành kinh trước đó gồm có 3 hình thái:

Vô kinh sinh lý	Vô kinh giả Nội mạc tử cung vẫn hoạt động theo chu kỳ, thay đổi và bong ra nhưng máu kinh không ra ngoài được→ ứ máu kinh trong tử cung	Vô kinh bệnh lý
Phụ nữ có thai Phụ nữ cho con bú Phụ nữ mãn kinh	Cổ tử cung bị bít Không có âm đạo Màng trinh không thủng	Do tử cung dị dạng Do buồng trứng: cắt bỏ/ không phát triển, bị bệnh lý. Do tuyến yên: Suy, u, Sheehan Do tuyến giáp: cường / thiểu năng tuyến giáp Do tuyến thượng thận; cường vỏ tiết nhiều androgen, Addison

THỐNG KINH NGUYÊN PHÁT

Là hiện tượng đau bụng khi hành kinh
Liên quan đến chu kỳ rụng trứng, thăm khám khung chậu bình thường
Tính chất đau: Từ hạ vị lên ức, lan xuống đùi, lan ra khắp bụng. Đau từng cơn, đau trằn bụng.
Nguyên nhân: Do mạch máu bị co thắt lại làm tổ chức thiếu oxy+ tử cung thường co cứng ở trong lỗ trong cổ tử cung, tư thế tử cung.
Ngày nay theo nghiên cứu thấy rằng: Các mô bị hoại tử khi hành kinh sẽ tạo ra Menotoxin→ co thắt tử cung quanh lỗ trong làm thiếu oxy gây đau+ nồng độ Progesteron cao.
Điều trị: Dùng thuốc giảm đau/ Thuốc uống ngừa thai/ Giảm căng thẳng tinh thần( tuổi dậy thì), điều trị theo nguyên nhân.